ผู้ป่วยเบาหวาน อาการแบบไหนอันตราย

โรคเบาหวานเป็นภาวะเรื้อรังที่ส่งผลต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งหากไม่สามารถรักษาสมดุลได้ อาจนำไปสู่ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง หรือต่ำจนเป็นอันตรายต่อร่างกาย ผู้ป่วยเบาหวานจึงจำเป็นต้องเฝ้าระวังระดับน้ำตาลในเลือดอยู่เสมอ เพราะการเปลี่ยนแปลงที่รุนแรงอาจส่งผลต่อสมอง หัวใจ และอวัยวะสำคัญอื่นๆ
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia)
ภาวะนี้เกิดขึ้นเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า 70 mg/dL ส่งผลให้ร่างกายขาดพลังงานอย่างเฉียบพลัน อาการที่พบได้แก่
- เวียนศีรษะ หน้ามืด เกิดจากสมองขาดกลูโคส
- ใจสั่น มือสั่น ร่างกายหลั่งฮอร์โมนอะดรีนาลีน เพื่อเพิ่มระดับน้ำตาล
- รู้สึกหิว เป็นสัญญาณว่าร่างกายต้องการพลังงาน
- อ่อนเพลีย ไม่มีแรง กล้ามเนื้อขาดพลังงาน
- สับสน หมดสติ ชัก กรณีรุนแรงอาจถึงขั้นโคม่า
สาเหตุของภาวะน้ำตาลต่ำ
- ใช้ยาอินซูลิน หรือยาลดน้ำตาลในปริมาณมากเกินไป
- อดอาหารหรือรับประทานอาหารไม่เพียงพอ
- ออกกำลังกายหนักโดยไม่เพิ่มปริมาณคาร์โบไฮเดรต
- ดื่มแอลกอฮอล์ในขณะท้องว่าง
การป้องกัน
- พกของหวาน เช่น ลูกอม หรือน้ำผลไม้ไว้ใกล้ตัว
- รับประทานอาหารเป็นเวลา และไม่อดอาหาร
- ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดอย่างสม่ำเสมอ
- หากน้ำตาลต่ำ ควรรับประทานกลูโคส 15 กรัม แล้วตรวจระดับน้ำตาลอีกครั้งใน 15 นาที
ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง (Hyperglycemia)
ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงเกิดขึ้นเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดมากกว่า 180 mg/dL หากปล่อยไว้เป็นเวลานาน อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง เช่น โรคหัวใจ ไตวาย หรือเบาหวานขึ้นตา
อาการของภาวะน้ำตาลสูง
- กระหายน้ำมาก ร่างกายต้องการน้ำเพื่อขับน้ำตาลส่วนเกินออกทางปัสสาวะ
- ปัสสาวะบ่อย ไตทำงานหนักขึ้นเพื่อนำน้ำตาลออกจากเลือด
- น้ำหนักลด ร่างกายเผาผลาญไขมันและกล้ามเนื้อแทนกลูโคส
- คลื่นไส้ อาเจียน เกิดจากการคั่งของสารคีโตนในเลือด
- ปวดท้อง สัญญาณของภาวะคีโตซิโดซิส (Diabetic Ketoacidosis)
- สับสน หมดสติ ระดับน้ำตาลสูงมากอาจทำให้เกิดอาการโคม่า
สาเหตุของภาวะน้ำตาลสูง
- รับประทานอาหารที่มีน้ำตาล หรือคาร์โบไฮเดรตมากเกินไป
- ลืมฉีดอินซูลิน หรือใช้ยาลดน้ำตาลไม่สม่ำเสมอ
- มีภาวะติดเชื้อหรือความเครียดสูง
- ขาดการออกกำลังกาย
การป้องกันและแก้ไข
- ควบคุมอาหาร หลีกเลี่ยงของหวาน และคาร์โบไฮเดรตที่ดูดซึมเร็ว
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อช่วยลดระดับน้ำตาล
- ตรวจระดับน้ำตาลเป็นประจำ หากสูงเกินไปให้ปรึกษาแพทย์
- ดื่มน้ำมากๆ เพื่อช่วยขับน้ำตาลส่วนเกินออกจากร่างกาย
ทั้งนี้ภาวะน้ำตาลต่ำและสูงต่างเป็นอันตราย หากปล่อยไว้โดยไม่แก้ไข อาจนำไปสู่ภาวะรุนแรงที่เป็นอันตรายต่อชีวิต การดูแลสุขภาพ ควบคุมระดับน้ำตาล และการรับประทานอาหารที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
คำแนะนำเพิ่มเติม
- ตรวจระดับน้ำตาลเป็นประจำ
- รับประทานอาหารให้เหมาะสมและเป็นเวลา
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- พบแพทย์ตามนัดเพื่อตรวจสุขภาพและปรับยาให้เหมาะสม
การดูแลเบาหวานไม่ใช่เรื่องยาก เพียงแต่ต้องมีวินัยและความเข้าใขที่ถูกต้อง แล้วคุณจะใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข