ทานยาให้ถูกวิธี ลดความเสี่ยง เพิ่มผลลัพธ์
การทานยาเป็นวิธีพื้นฐานในการรักษา บรรเทาอาการ และป้องกันโรค ถึงจะเป็นสิ่งที่ทุกคนคุ้นเคย แต่ยังมีหลายคนที่ทานยาไม่ถูกวิธี ดังนั้นการเข้าใจถึงวิธีการทานยาก่อนและหลังอาหารอย่างถูกต้องเป็นเรื่องที่สำคัญ เพราะหากทานยาไม่ถูกวิธีอาจทำให้ยาทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ ส่งผลให้การรักษาล่าช้า และอาการป่วยไม่หายตามที่ควร
วิธีการทานยาที่ถูกต้อง
- ยาก่อนอาหาร ควรรับประทานยาก่อนมื้ออาหารอย่างน้อย 30 นาที ขณะที่ท้องว่าง หากเป็นยาควบคุมน้ำตาลในเลือดบางตัว ควรรับประทานก่อนอาหาร 15 นาที แต่หากลืมรับประทานยาก่อนอาหาร ควรรอให้หลังจากรับประทานอาหารแล้วอย่างน้อย 2 ชั่วโมง เพื่อให้ท้องว่าง แต่หากเวลาใกล้กับอาหารในมื้อต่อไปก็ไม่ต้องรับประทาน ให้รับประทานในมื้อต่อไปได้เลย
- ยาพร้อมอาหาร ควรรับประทานยาพร้อมอาหารคำแรก หรือหลังจากรับประทานอาหารไปแล้วครึ่งหนึ่ง
- ยาหลังอาหารทันที ควรรับประทานหลังมื้ออาหารทันที เนื่องจากอาจระคายเคืองต่อกระเพาะอาหารได้
- ยาหลังอาหาร ควรรับประทานหลังจากมื้ออาหารเสร็จสิ้นประมาณ 15 - 30 นาที เพื่อให้ยาทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
- ยาก่อนนอน แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ยานอนหลับที่ควรรับประทานก่อนนอนประมาณ 15 - 30 นาที เพื่อให้ยาออกฤทธิ์ขณะหลับพอดี และยาอื่นๆ ที่ไม่ใช่ยานอนหลับ ควรรับประทานอย่างน้อย 3-4 ชั่วโมงหลังมื้อเย็น
- ยาที่ทำให้ง่วงซึม เป็นยาที่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษเพราะทำให้เกิดอาการง่วงซึม ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานยาหากต้องขับรถ ทำงานในที่สูง หรือใช้งานเครื่องจักรกล
- ยาที่ต้องดื่มน้ำตามมากๆ ยาประเภทนี้ต้องการน้ำปริมาณมากในการช่วยดูดซึมเพื่อให้ยาออกฤกธิ์ได้ดีขึ้นและลดโอกาสที่จะเกิดผลข้างเคียง
- ยาที่แนะนำให้รับประทานซ้ำทุก 4 - 6 ชั่วโมง ต้องรับประทานยาตามเวลาที่กำหนด ห้ามรับประทานยาซ้ำก่อนเวลา อาจทำให้ระดับยาในกระแสเลือดสูงจนเกินไปและอาจเกิดผลข้างเคียงได้
- ยาที่ต้องรับประทานติดต่อจนหมด ต้องรับประทานอย่างต่อเนื่องตามที่แพทย์สั่งเพื่อป้องกันการดื้อยาและเพื่อประสิทธิภาพที่ดีในการรักษา เช่น ยาฆ่าเชื้อ
- ยาที่รับประทานตามอาการ ควรรับประทานเมื่อมีอาการ หากไม่มีอาการก็ไม่จำเป็นต้องทานยา ยาในกลุ่มนี้มักระบุในฉลากว่ารับประทานทุกกี่ชั่วโมงวเลามีอาการ เช่น ทุก 8 ชั่วโมง หรือทุก 12 ชั่วโมง เวลามีอาการ เป็นต้น เมื่อมีอาการสามารถทานยาได้เลยโดยไม่ต้องรับประทานอาหาร เนื่องจากไม่ส่งผลต่อการออกฤกธิ์ของยา หลังทานยาแล้วถ้ายังมีอาการอยู่สามารถทานยาซ้ำได้ ตามระยะเวลาที่ระบุไว้บนฉลาก เมื่อหายแล้วสามารถหยุดยาได้เลย เช่น ยาแก้ไอ แก้ปวดลดไข้ ลดน้ำมูก
