ต่อมลูกหมากอักเสบ ปัญหาที่ผู้ชายไม่ควรมองข้าม
ต่อมลูกหมากอักเสบจะทำให้เกิดอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะขัด บางครั้งมีอาการปวดเอว ปวดหลัง และปวดตึงบริเวณท้องน้อยร่วมด้วย บางรายรุนแรงจนปัสสาวะไม่ออก กรณีที่มีอาการอักเสบเฉียบพลัน จะมีอาการไข้หนาวสั่นร่วมด้วย
ซึ่งต่อมลูกหมากอักเสบเป็นการอักเสบบริเวณต่อมลูกหมากเป็นต่อมที่อยู่ในระบบสืบพันธุ์และอยู่ใกล้กับระบบทางเดินปัสสาวะ ภาวะนี้สามารถเกิดได้กับผู้ชายทุกวัย โดยอาจเกิดได้ทั้งจากการติดเชื้อแบคทีเรียและการบาดเจ็บ
ผู้ชายหลายๆท่านอาจไม่รู้ตัวว่ากำลังเป็น จึงไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธีการละเลยอาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมาได้ ฉะนั้นหากมีอาการดังกล่าวควรเข้ารับการรักษาโดยการรับยาหรือเข้าพบแพทย์ทันที
โรคต่อมลูกหมากอักเสบ
เกิดได้จากการติดเชื้อแบคทีเรียและการบาดเจ็บ สามารถแบ่งตามอาการได้ดังนี้
- ต่อมลูกหมากอักเสบชนิดเฉียบพลัน ที่มักมีอาการรุนแรงเกิดขึ้นฉับพลัน มีสาเหตุส่วนใหญ่จากการติดเชื้อแบคทีเรียในระบบทางเดินปัสสาวะโดยผ่านจากท่อปัสสาวะเข้าสู่ต่อมลูกหมาก ในบางครั้งอาจจะมีอาการที่ไม่รุนแรงและอาจจะไม่รู้สึกตัวซึ่งทำให้ผู้ที่เป็นไม่ได้ไปรักษาก็อาจทำให้เชื้อนั้นยากแก่การรักษา
- ต่อมลูกหมากชนิดอักเสบเรื้อรัง เป็นการอักเสบที่มีอาการนานเกินกว่า 3 เดือน โดยสาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียเช่นเดียวกันแต่เป็นการติดเชื้อแบบไม่รุนแรง แต่จะมีความรู้สึกไม่สบายตัวอยู่ตลอดเวลา หรือมีอาการปวดเรื้อรังรำคาญจากความรู้สึกในบริเวณเชิงกรานหรือท้องน้องส่วนล่าง ส่วนใหญ่เป็นบริเวณฐานของอวัยวะเพศและรอบทวารหนัก
- ต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ ผู้ป่วยมีอาการของต่อมอักเสบเรื้อรังแต่ตรวจไม่พบเชื้อแบคทีเรียต้นเหตุไม่แน่ชัด อาจเกิดจากภาวะภูมิต้านทานในร่างกายผิดปกติ หรือจากเชื้อที่ไม่ใช่กลุ่มแบคทีเรีย
สาเหตุของต่อมลูกหมากอักเสบ
การอักเสบของต่อมลูกหมากแต่ละชนิดอาจมีสาเหตุที่ต่างกัน โดยการอักเสบชนิดเฉียบพลันอาจเกิดจากเชื้อแบคทีเรียเล็ดลอดเข้าไปยังต่อมลูกหมากผ่านทางท่อปัสสาวะ ส่งผลให้เกิดการติดเชื้อบริเวณดังกล่าว แต่การอักเสบชนิดเรื้อรังยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด เพียงแต่คาดว่าเกิดจากการกลับมาติดเชื้อซ้ำเนื่องจากปัจจัยบางอย่าง
นอกจากนี้ปัจจัยบางประการก็อาจเพิ่มความเสี่ยงของภาวะดังกล่าว เช่น
- มีอายุระหว่าง 30 - 50 ปี
- มีประวัติเคยเป็นต่อมลูกหมากอักเสบมาก่อน
- เคยเข้ารับการตรวจชิ้นเนื้อบริเวณต่อมลูกหมาก
- มีโรคประจำตัวหรือประวัติการเจ็บป่วยเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะอักเสบ ภาวะท่อปัสสาวะผิดรูป เข้ารับการรักษาด้วยการสวนท่อปัสสาวะ โรคลำไส้แปรปรวน ภาวะขาดน้ำ โรคทางเพศสัมพันธ์ มีเชื้อ HIV หรือเป็นโรคเอดส์
- เคยบาดเจ็บบริเวณท้องน้อยที่อาจเกิดจากอุบัติเหตุ การทำกิจกรรมอย่างการปั่นจักรยานหรือขี่ม้า
- ถูกทารุณทางเพศ
- มีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก
การวินิจฉัยภาวะต่อมลูกหมากอักเสบ
ในเบื้องต้นแพทย์จะซักอาการและประวัติการเจ็บป่วย ตรวจร่างกายและตรวจทวารหนัก (Digital Rectal Examination) จากนั้นแพทย์อาจตรวจด้วยขั้นตอนอื่น เช่น
- ตรวจปัสสาวะ เพื่อหาร่องรอยของการติดเชื้อจากตัวอย่างปัสสาวะของผู้ป่วย
- ตรวจเลือด เพื่อหาสัญญาณการติดเชื้อของร่างกาย และอาจช่วยให้พบสาเหตุอื่นที่ทำให้เกิดอาการ
- แสดงภาพภายในระบบทางเดินปัสสาวะและต่อมลูกหมากด้วยการใช้เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) หรือการอัลตราซาวด์ที่เป้นการใช้คลื่นเสียงความถี่สูงในการแสดงภาพ
ภาวะแทรกซ้อนของต่อมลูกหมากอักเสบ
การติดเชื้อและการอักเสบอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น หนองบริเวณต่อมลูกหมาก , ท่อนำอสุจิอักเสบ , ติดเชื้อในกระแสเลือด ซึ่งอาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ นอกจากนี้สมรรถภาพทางเพศที่ลดลงเนื่องจากการอักเสบชนิดเรื้อรังอาจส่งผลต่อการมีเพศสัมพันธ์และชีวิตคู่ ในระยะยาวอาจส่งผลให้เกิดภาวะมีลูกยากได้ด้วย
การป้องกันต่อมลูกหมากอักเสบ
ปัจจุบันยังไม่มีวิธีป้องกันการอักเสบของต่อมลูกหมากอักเสบได้เต็มประสิทธิภาพ แต่อาจลดความเสี่ยงได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตให้ดีต่อสุขภาพมากขึ้น เช่น
- ดูแลสุขอนามัยของร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณอวัยวะเพศ
- สวมถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์ เพื่อป้องกันการได้รับเชื้อแบคทีเรียหรือโรคทางเพศสัมพันธ์
- รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติอยู่เสมอ
- ดื่มน้ำในปริมาณที่เหมาะสม รวมถึงจำกัดการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และคาเฟอีน
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
- หากพบความผิดปกติใดๆ ควรพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้อง
